PHÁT TRIỂN KHU KINH TẾ VÂN PHONG THÀNH ĐỘNG LỰC CỦA VÙNG NAM TRUNG BỘ

Một góc vịnh Vân Phong

Nằm giữa đảo Hòn Lớn và bán đảo Hòn Gốm, Vân Phong là vùng bờ biển Việt Nam rất gần các tuyến hàng hải quốc tế. Theo đánh giá của chuyên gia kinh tế, khu vực vịnh Vân Phong có điều kiện rất thuận lợi trong xây dựng cảng trung chuyển quốc tế; hình thành các khu công nghiệp đa ngành; phát triển du lịch; nuôi trồng thủy sản...

Ngày 25/4/2006, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định thành lập Khu kinh tế Vân Phong, có tổng diện tích khoảng 150.000ha. Từ đó đến nay, tỉnh Khánh Hòa tập trung nhiều nguồn lực thực hiện quy hoạch; xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư; tổ chức xúc tiến kêu gọi đầu tư... Tính đến nay, Khu kinh tế Vân Phong đã thu hút 155 dự án đầu tư, KKT Vân Phong đã thu hút được 155 dự án đầu tư (125 dự án trong nước và 30 dự án có vốn ĐTNN) với tổng vốn đăng ký khoảng 4,1 tỷ USD, vốn thực hiện 2,5 tỷ USD (đạt 61%), trong đó có 97 dự án đã đi vào hoạt động. Đồng thời, KKT Vân Phong cũng góp phần vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng của tỉnh theo hướng tăng dần tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng và dịch vụ, giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp, riêng giai đoạn 2016-2020, đóng góp nguồn thu ngân sách của tỉnh khoảng 20.950 tỷ đồng, chiếm khoảng 30% của tỉnh; giá trị công nghiệp - xây dựng chiếm khoảng 32,9% của tỉnh; giải quyết việc làm cho khoảng 12.000 lao động.

NM đóng tàu Hyunhdai Vinashin

Kết quả trên chủ yếu tập trung tại khu vực Nam Vân Phong (thị xã Ninh Hòa) với các dự án quy mô lớn đang triển khai xây dựng như: Nhà máy nhiệt điện BOT Vân Phong 1 (2,58 tỷ USD), Khu công nghiệp Ninh Thủy (294 tỷ đồng), Cảng tổng hợp Nam Vân Phong (984 tỷ đồng) và một số dự án lớn đã hoạt động như: Kho xăng dầu ngoại quan Vân Phong (125 triệu USD), Nhà máy đóng tàu Hyundai-Vinashin (350 triệu USD) tạo việc làm cho hơn 4.000 lao động, hằng năm thực hiện xuất khẩu chiếm hơn 40% kim ngạch xuất khẩu của cả tỉnh Khánh Hòa. Khu vực này hiện nay đang được nhiều tập đoàn lớn trong nước và nước ngoài quan tâm đề xuất các dự án công nghiệp năng lượng, công nghiệp lọc hóa dầu, kho chứa năng lượng, cảng biển trung chuyển, các khu công nghiệp, đô thị đa năng gắn với dịch vụ du lịch. Đối với khu vực Bắc Vân Phong, triển khai Kết luận số 53-KL/TW ngày 24/12/2012 của Bộ Chính trị,  UBND tỉnh tổ chức xây dựng Đề án Đơn vị hành chính - kinh tế Bắc Vân Phong (Đặc khu Bắc Vân Phong), có chủ trương thu hút đầu tư khi quy hoạch Đặc khu Bắc Vân Phong được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Công trường xây dựng NM nhiệt điện BOTVP1

Ngày 13/4/2022, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành ký Quyết định số 451/QĐ-TTg phê duyệt Nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Phong đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, mục tiêu xây dựng Khu kinh tế Vân Phong trở thành trung tâm của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên về kinh tế biển, công nghiệp công nghệ cao, khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực và chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, được quy hoạch với tính chất là khu kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực. Trong đó kinh tế biển có cảng trung chuyển container quốc tế, dịch vụ hậu cần cảng giữ vai trò quan trọng, kết hợp phát triển kinh tế dịch vụ, công nghiệp, ngư nghiệp và các ngành kinh tế khác.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nghe báo cáo về quy hoạch Khu kinh tế Vân Phong

Theo Nghị quyết số 09/NQ-TW ngày 28/01/2022 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, việc phát triển Khu kinh tế Vân Phong trở thành động lực phát triển của tỉnh Khánh Hòa và khu vực Nam Trung Bộ đánh dấu một bước ngoặt lịch sử. Tiếp theo đó, ngày 16/6/2022, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 55/2022/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa, có những quy định rất cụ thể về danh mục ngành, nghề ưu tiên thu hút đầu tư vào Khu kinh tế Vân Phong; các điều kiện nhà đầu tư chiến lược phải đáp ứng; những chính sách ưu đãi dành cho nhà đầu tư chiến lược; các nghĩa vụ của nhà đầu tư... Quốc hội đã định hình tầm vóc phát triển của Khu kinh tế Vân Phong, thể hiện qua việc quy định quy mô dự án. Chẳng hạn như đầu tư xây dựng và kinh doanh trung tâm thương mại, tài chính có quy mô vốn từ 12.000 tỷ đồng trở lên; đầu tư xây dựng và kinh doanh khu đô thị với quy mô diện tích đất từ 300ha trở lên hoặc có quy mô dân số từ 50.000 người trở lên...

Bên cạnh đó, Nghị quyết 55/2022/QH15 tạo thêm điều kiện về phân cấp, phân quyền; tăng tính tự chủ, trách nhiệm của các địa phương, đơn vị. Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong tổ chức thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường đối với các dự án đầu tư thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân tỉnh hoặc Ủy ban nhân dân tỉnh được phép chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh sân bay, đầu tư bến cảng, khu bến cảng thuộc cảng biển đặc biệt; cảng tổng hợp, cảng chuyên dùng có quy mô vốn đầu tư từ 2.300 tỷ đồng trở lên thuộc cảng biển loại I của nhà đầu tư chiến lược...

Qua các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Khu kinh tế Vân Phong đã có hành lang pháp lý vững chắc, rất thuận lợi trong việc phát triển cơ sở hạ tầng, triển khai đồng bộ các công trình thiết yếu, đặc biệt là các tuyến giao thông cao tốc kết nối Vân Phong-Tây Nguyên, Vân Phong-Nha Trang, Vân Phong - Chí Thạnh; các trục đường chính; hạ tầng cảng biển... Từ đó, đẩy mạnh phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, đời sống của người dân.

Trong sáu tháng cuối năm 2022, Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong sẽ tập trung triển khai thực hiện nhanh chóng và hiệu quả các Nghị quyết của Trung ương về phát triển Khu kinh tế Vân Phong. Theo đó, sẽ phối hợp với đơn vị tư vấn và các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng, chuẩn bị tham mưu UBND tỉnh trình Chính phủ phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Phong đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050. Đồ án này xác định 19 phân khu chức năng phủ kín diện tích 70.000 ha phần đất liền và đảo của khu kinh tế theo định hướng huyện Vạn Ninh trở thành đô thị du lịch biển cao cấp; thị xã Ninh Hòa là đô thị công nghiệp phù hợp với Nghị quyết 09/NQ-TW của Bộ Chính trị.

Năm 2021, mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong đã tiếp đón rất nhiều nhà đầu tư đến nghiên cứu cơ hội đầu tư trên các lĩnh vực. Trưởng Ban Quản lý Nguyễn Trọng Hoàng chia sẻ: đây là một tín hiệu đáng mừng, cho thấy vị trí, vai trò và tiềm năng to lớn của khu vực này. Hiện Ban Quản lý đang tập trung lập quy hoạch các phân khu chức năng; xây dựng danh mục hồ sơ đề xuất đối với các nhà đầu tư chiến lược; chuẩn bị kế hoạch xây dựng các khu tái định cư phục vụ thực hiện các dự án; chuẩn bị các bước chuyển nghề, đào tạo nghề cho người dân chịu ảnh hưởng của dự án... Đồng thời, tiếp tục tạo điều kiện tốt nhất, thuận lợi nhất cho các dự án phát triển hiệu quả; tiếp tục xúc tiến, kêu gọi đầu tư, thu hút có chọn lọc các dự án.

Để phát huy được tiềm năng, thế mạnh nhằm thu hút nhiều dự án đầu tư lớn, tạo động lực phát triển KKT Vân Phong trong thời gian tới, Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong và các sở ngành liên quan phối hợp tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm như sau:

- Tập trung triển khai rà soát, hoàn thiện các quy hoạch trong KKT Vân Phong, các KCN bảo đảm sự đồng bộ giữa các quy hoạch. Trong đó, ưu tiên hoàn thành Điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng KKT Vân Phong đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2050 và tổ chức triển khai lập quy hoạch phân khu các khu chức năng để xúc tiến kêu gọi các dự án đầu tư “mỏ neo” có tính chiến lược.

- Đẩy mạnh thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù của tỉnh Khánh Hòa theo Nghị quyết 55/2022/QH15 của Quốc Hội, trong đó có cơ chế đặc thù KKT Vân Phong, tạo cơ sở cho việc triển khai và hiện thực hóa các mục tiêu phát triển của  tỉnh Khánh Hòa nói chung và KKT Vân Phong nói riêng.

- Đổi mới và thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo tư duy hướng tới nền hành chính phục vụ doanh nghiệp, với mục tiêu giảm tối đa thời gian, chi phí cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp đến đầu tư kinh doanh tại KKT Vân Phong và các KCN trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa; triển khai tốt các dịch vụ công để hỗ trợ nhà đầu tư.

- Thúc đẩy triển khai đồng bộ các công trình hạ tầng kỹ thuật lớn, hiện đại cho KKT, KCN tạo sự liên kết phát triển vùng như: các tuyến đường bộ cao tốc quốc gia kết nối với KKT Vân Phong, các cảng biển tổng hợp lớn, hiện đại; đầu tư xây dựng mới các công trình hạ tầng giao thông nội để kết nối đồng bộ với hệ thống giao thông quốc gia. Triển khai các dự án kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội quan trọng khác như dự án khu nhà ở cho công nhân; cấp điện, cấp nước; dự án xử lý chất thải rắn tập trung, xử lý nước thải tập trung nhằm đáp ứng yêu cầu thu hút các dự án đầu tư lớn mang tính động lực đầu tư vào KKT Vân Phong. 

- Chủ động liên kết với các địa phương lân cận vẫn còn nhiều tiềm năng, thế mạnh phát triển như Phú Yên, Đắk Lắk để cùng phối hợp xây dựng chiến lược liên kết phát triển vùng như Nam Phú Yên - Bắc Khánh Hòa; vùng Duyên hải Nam Trung Bộ - Tây Nguyên, hướng đến trở thành một trong những vùng động lực phát triển của khu vực và cả nước.

- Tập trung đào tạo, phát triển nguồn nhân lực cho các dự án đầu tư tại KKT Vân Phong, trong đó tập trung vào

Hy vọng, trong tương lai không xa KKT Vân Phong sẽ phát huy được hết tiềm năng, thế mạnh, thu hút ngày càng nhiều các nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước, trở thành một trong những trung tâm kinh tế biển hiện đại, phát triển đột phá cho tỉnh và khu vực như kỳ vọng.

V.T.L.H